Dit is een interview over dóen, over experimenteren. Een keer niet over Europese verordeningen of AI-regelgeving. Want overal bij het Rijk werken rijkscollega’s aan experimenten met genAI. Margriet Wiegman en Humphrey Revius vertellen over hun ervaringen en hoe bij hen ‘de stand van het land’ is.
Aanleiding
Margriet en Humphrey zijn initiatiefnemers van het programma doorGROEI. Hiervoor gaan we even terug in de tijd. DoorGROEI is – de naam verraadt het al min of meer – een vervolg op het programma GROEI. Margriet: ‘Ik was in 2019 verantwoordelijk voor de rijksbrede inkoop van toegang tot kennis, Vakbladen en Abonnementen. Ik zag een aanbodgestuurd portfolio, waarmee we interessante databronnen hadden om onze collega’s van informatie te voorzien.
Alleen was het onoverzichtelijk en tijdrovend om via deze bronnen informatie te vinden, te vergelijken en te wegen, niet gebruikersvriendelijk. Dit leidde tot de oprichting van programma GROEI met als doel de gebruiker makkelijker sneller en vooral betrouwbaarder aan relevante informatie te helpen. In de afgelopen drie jaar is flinke vooruitgang geboekt om de inzet van AI hierbij te verkennen. ‘We hebben eerst geëxperimenteerd met de ministeries van VWS en Justitie en Veiligheid en de Tweede Kamer’, vertelt Humphrey.
“Het gaat veel om het vinden van de juiste en betrouwbare informatie. Hoe kom je tot de kern van de informatie die je nodig hebt? Hoe weet je dat de data die je vindt betrouwbaar zijn? Daarvoor is de de eindgebruiker, want die kan bepalen wat relevant is. We werken hieraan in pilots (in jargon ‘proofs of value’, red.). Daarin kijken we waar de knelpunten zitten en of onze opzet toegevoegde waarde biedt. Tijdens zo’n klein experiment kan dus gericht worden onderzocht wat de precieze behoefte is én of de inzet van AI werkelijk helpt. ‘Geleidelijk bouwen we dan verder naar aanleiding van vragen van andere ministeries en groeit het organisch verder tot een kennis-ecosysteem.’
Experimenteren
Humphrey: ‘Het experiment bij JenV was een zodanig succes dat we het nu wordt uitgebreid naar een pre-productie omgeving.’ Dat gebeurt binnen de kaders en richtlijnen die het Rijk hiervoor meegeeft. Margriet: ‘Bij JenV werken we met een betrokken en brede stuurgroep waarin ook bestuurders vanuit de directies informatievoorziening en AI zijn vertegenwoordigd. Dat geeft een breed draagvlak. En Humphrey is als gecertificeerd AI compliance officer intensief betrokken. Tot slot onderhouden we contacten met CIO Rijk en andere belangrijke spelers voor het beleid op AI-gebied.’
‘Overigens geven we ook aandacht aan hoe je werkt met de nieuwe middelen en wat hierachter zit, bijvoorbeeld door workshops prompt engineering (de vragen aan de AI-tool, red.) te organiseren. Dat is niet alleen een verplichting vanuit de wet (AI-geletterdheid, red.), maar draagt ook bij aan het ambtelijk vakmanschap’, vult Humphrey aan.
‘Doordat we in de experimentele fase afgeschermd werken, komen er veel meer ervaringen naar boven’, stelt Margriet. Humphrey: ‘In plaats van te starten met technologie beginnen we steeds met te vragen welke behoefte wordt ingevuld of welk vraagstuk wordt opgelost. Dat willen we echt eerst scherp hebben. Onze vraag is telkens ‘Neem ons mee in jouw wereld en vraag je collega’s ook om inzichten’.’
Ontwikkeld voor de één, beschikbaar voor iedereen
Humphrey: ‘Wij kijken of het systeem doet wat we zeggen en of de waarborgen op orde zijn. Pas als dat goed gaat, gaan we denken aan productie en opschaling. Dus het beleid gaat top down de organisatie in en de nieuwe functionaliteiten worden bottom up in de werkpraktijk toegepast.’ Hij besluit: ‘De aanpak rendeert. In een pilot komt alles aan bod voor één specifiek gebruik, met als doel om het voor iedereen te kunnen benutten. Ontwikkeld voor de één, beschikbaar voor iedereen bij de Rijksoverheid. Anderen kunnen mee-delen, maar ook meedoen. We leveren een ecosysteem, flexibel en schaalbaar. Een andere organisatie kan dus gaan werken met een variant ervan.’
Tips, doe het ook zelf
Experimenteer en leer. Anders ben je straks afhankelijk van anderen die verder zijn. Werk met zo veel mogelijk andere collega’s bij jouw organisatie die een ander vakgebied hebben; dat komt de volledigheid en juistheid ten goede. Zoek samenwerking en maak gebruik van ervaringsdeskundigen. Juist in deze tijden, waarin we van elkaar verwachten dat we steeds sneller – en tegelijkertijd betrouwbaar, consistent en in samenhang – reageren (op gebeurtenissen, vragen/moties).
Meer informatie
Heb je belangstelling om AI in te zetten? Mail dan naar info@epblc.nl
